Ketokonazol

 Działanie: Ketokonazol jest lekiem przeciwgrzybiczym należącym do grupy pochodnych imidazolu, działającym, w zależności od stężenia, grzybostatyczne lub grzybobójczo. Działa on na dermatofity, drożdżaki i grzyby dimorficzne. Mechanizm jego działania polega na zaburzeniu przepuszczalności błony komórkowej grzybów, co doprowadza do ich śmierci. Ketokonazol dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego. Działanie lecznicze pojawia się dopiero po kilku, a w niektórych przypadkach nawet po kilkunastu dniach regularnego zażywania leku (czas ten zależny jest przede wszystkim od rodzaju leczonej choroby).

Wskazania: Grzybice układowe (kandydoza układowa, blastomikoza, histoplazmoza, kokcydioidomikoza, parakokcydioidomikoza i inne). Grzybice powierzchowne skóry, błon śluzowych, włosów i paznokci spowodowane zakażeniami dermatofitami i drożdżakami (grzybice właściwe, łupież pstry, przewlekłe zakażenia drożdżakowe błon śluzowych, zakażenia drożdżakowe jamy ustnej i przewodu pokarmowego, przewlekłe, nawracające drożdżakowe zapalenie pochwy) nie reagujące na inne leczenie lub gdy wywołujące je patogeny są oporne na inne leki. Zapobieganie zakażeniom grzybiczym u pacjentów z obniżoną odpornością immunologiczną.

Przeciwwskazania: Leku nie należy zażywać w przypadku: - Nadwrażliwości na ketokonazol lub inne pochodne imidazolu. - Równoczesnego przyjmowania astemizolu, cyzaprydu, triazolamu lub terfenadyny. - Ostrej lub przewlekłej choroby wątroby.

Interakcje: Alkohol oraz leki mogące uszkadzać wątrobę zwiększają ryzyko wystąpienia niewydolności wątroby w trakcie leczenia ketokonazolem . Leki zobojętniające kwas żołądkowy, antycholinergiczne (np. atropina, trimebutyna), spazmolityczne (np. papaweryna), antagoniści receptora H2 (np. ranitydyna, famotydyna), inhibitory pompy protonowej (np. omeprazol, lanzoprazol), sukralfat, didanozyna, izoniazyd i ryfampicyna zmniejszają siłę działania ketokonazolu. Ketokonazol nasila działanie następujących leków: astemizolu, terfenadyny, cyzaprydu, cyklosporyn, digoksyny, indinawiru, midazolamu, triazolamu i fenytoiny. Ketokonazol, stosowany razem z warfaryną może nasilać jej działanie przeciwzakrzepowe.

Działanie niepożądane: Do działań niepożądanych związanych z podawaniem ketokonazolu należą: - działanie hepatotoksyczne (ciemna lub bursztynowa barwa moczu, utrata łaknienia, jasna barwa kału, bóle brzucha, uczucie zmęczenia lub osłabienia, zażółcenie skóry, wzrost stężenia bilirubiny, aktywności fosfatazy alkalicznej, AspAT, AlAT) - występuje u około 1 na 10 000 pacjentów przyjmujących ketokonazol - reakcje nadwrażliwości (gorączka, dreszcze, świąd skóry, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy); rzadko występowały reakcje rzekomoanafilaktyczne już po podaniu pierwszej dawki leku, - zaburzenia ze strony ośrodkowego układu nerwowego (zawroty głowy, parestezje, senność, bóle głowy) - zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego (bóle brzucha, zaparcia, biegunki, utrata łaknienia, nudności, wymioty, - przemijające zmniejszenie stężenia testosteronu - ginekomastia, oligospermia, impotencja u mężczyzn i zaburzenia miesiączkowania u kobiet, spadek libido - światłowstręt - zmniejszenie ilości płytek krwi, krwinek białych, niedokrwistość hemolityczna (rozpad krwinek czerwonych).

Uwagi : Przed zastosowaniem leku należy sprawdzić datę ważności podaną na opakowaniu. Nie należy stosować leku po terminie ważności. Przekroczenie zalecanej dawki leczniczej może być przyczyną wystąpienia poważnych działań niepożądanych. W przypadku przyjęcia nadmiernej ilości leku lub pojawienia się objawów ostrego zatrucia (m. in. nudności, wymioty, ból brzucha, uczucie osłabienia) należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem. W przypadku nieprzyjęcia dawki leku w wyznaczonym czasie należy przyjąć ją jak najszybciej. Jednakże, jeśli zbliża się czas przyjęcia następnej dawki, należy pominąć opuszczoną dawkę. Nie należy podwajać dawki! Lek może być stosowany w ciąży jedynie w przypadkach, gdy w opinii lekarza korzyść dla matki przeważa nad potencjalnymi zagrożeniami dla płodu. Stosowanie leku w okresie karmienia piersią: nie zaleca się stosowania ketokonazolu w tym okresie (lek ten przenika do mleka). W razie konieczności zastosowania leku u matki, nie powinna ona karmić piersią. Pacjent powinien poinformować lekarza o wszelkich swoich dolegliwościach oraz wszelkich przyjmowanych lekach. W trakcie doustnego leczenia ketokonazolem istnieje ryzyko uszkodzenia przez ten lek wątroby. Ustępuje ono zwykle (choć nie zawsze) po odstawieniu leku. Ryzyko wystąpienia zapalenia wątroby jest większe podczas długotrwałego (> 14 dni) przyjmowania tego leku. Jest ono większe również u osób z chorobami wątroby w wywiadzie, ze złą tolerancją ketokonazolu w trakcie wcześniejszego podawania, u pacjentów przyjmujących równocześnie inne hepatotoksyczne leki, takie jak astemizol, cyzapryd, triazolam czy terfenadyna i inne, a także u osób powyżej 50 lat, zwłaszcza u kobiet. Z powodu tego ryzyka, zarówno przed rozpoczęciem leczenia, jak i okresowo w jego trakcie należy wykonywać badania laboratoryjne sprawdzające czynność wątroby (oznaczenia aktywności AspAT, AlAT, fosfatazy alkalicznej, stężenia bilirubiny). W przypadku pogarszania się czynności wątroby należy wykonywać badania kontrolne co tydzień, a w przypadku utrzymywania się nieprawidłowości lub ich pogłębiania się, należy odstawić lek. Należy go odstawić również w przypadku wystąpienia objawów klinicznych uszkodzenia wątroby. Pacjenci, u których wystąpi zażółcenie skóry i błon śluzowych, bóle brzucha, nudności i odbijania powinni bezzwłocznie zgłosić się do lekarza. Wykazano, że ketokonazol podawany doustnie obniża stężenie testosteronu w surowicy krwi; po zaprzestaniu stosowania leku stężenie testosteronu powraca do normy. Efekt ten obserwowano podczas podawania leku w dawkach dobowych wynoszących 800 mg. Wchłanianie ketokonazolu zależy od pH soku żołądkowego i dlatego w razie konieczności jednoczesnego stosowania leków zobojętniających, parasympatykolitycznych lub blokujących receptory H2, należy je podawać nie wcześniej niż po 2 godzinach po doustnym przyjęciu ketokonazolu. Ketokonazolu nie stosuje się w leczeniu grzybiczych zapaleń opon mózgowych (przenikanie do płynu mózgowo-rdzeniowego jest minimalne). Podczas leczenia nie należy spożywać napojów alkoholowych.