Zalecenia dla pacjentów
Chorzy z niewydolnością krążenia oczekujący na zabieg transplantacji serca w większości przypadków nie znają podstawowych zasad postępowania obowiązujących pacjentów po transplantacji. Tymczasem muszą sobie zdawać sprawę z tego, że leczenie nie ogranicza się tylko do wykonania zabiegu operacyjnego.
Pacjenci po transplantacji żyją pod stałym nadzorem lekarskim i muszą regularnie przyjmować leki(przede wszystkim immunopresyjne). Muszą także (pomimo uciążliwości) poddawać się kontrolnym biopsjom, które są podstawowymi badaniami stwierdzającymi stan mięśnia sercowego i dzięki którym rozpoznać można wczesne objawy odrzutu.
Znajomość zasad postępowania pozwoli Ci- Drogi Pacjencie łatwiej przebrnąć przez trudny okres pooperacyjny i tym samym przyczyni się do szybszego powrotu do zdrowia.
Żeby pomóc Ci przejść przez trudne dni pooperacyjne opiszę trudności z jakimi spotykasz się po zabiegu oraz omówię zasady postępowania, które pomogą Ci je pokonać.
- Pierwsze dni przeszczepie
Budzisz się na oddziale pooperacyjnym; jesteś podłączony do aparatury medycznej, kroplówek a w tchawicy masz rurkę i nie możesz mówić. Myślisz, że nikt Cię nie widzi i może stać się coś złego.
Nie bój się- pielęgniarka kontroluje wszystkie Twoje funkcje życiowe na monitorze. Uspokój się i oswój z otoczeniem- sytuacją, w której się znajdujesz.
Pamiętaj -że pielęgniarka, która do Ciebie podchodzi dobrze wie, że jest Ci niewygodnie, że boli Cię rana pooperacyjna i że chcesz wiedzieć co się dzieje.
Będzie Ci łatwiej pokonywać trudny, początkowy okres pooperacyjny, kiedy pogodzisz się z sytuacją, uspokoisz się i będziesz stosować się do poleceń lekarza i pielęgniarki. Zaufaj ich doświadczeniu.
Spokojnie czekaj na wyjaśnienia, których pielęgniarka udzieli Ci wkrótce po odzyskaniu przytomności. Dowiesz się, że jesteś już po zabiegu operacyjnym, że oddychasz przy pomocy respiratora w związku z czym musisz poddawać się narzuconemu rytmowi oddychania i że rurką intubacyjną usuną Ci wtedy, gdy Twój organizm będzie mógł samodzielnie oddychać.
>Staraj się zachowywać spokojnie.
Nie denerwuj się, kiedy pielęgniarka zniknie z Twojego pola widzenia. Wiedz, że ona cały czas Cię obserwuje i gdyby coś się działo niedobrego, natychmiast zareaguje.
Co godzinę pobierają Ci krew do badania. Jest to rutynowy tryb postępowania, dzięki któremu można wychwycić najmniejsze zaburzenia i natychmiast na nie zareagować.
1.2Usunięto Ci rurkę intubacyjną. Nareszcie możesz sam oddychać i mówić. Odczuwasz kolosalną ulgę, ale jednocześnie męczy Cię pragnienie. Masz sucho w ustach i chce Ci się pić. Pielęgniarka poda Ci parę łyków wody lub zwilży usta. Nie ugasi Twojego pragnienia, ale w tym momencie nie można przyjmować większej ilości płynów, aby nie zaszkodzić nerkom, które i tak są poważnie obciążone. Pielęgniarka co godzinę kontroluje Twój bilans płynów- to znaczy liczy każdy mililitr płyny, który przyjąłeś doustnie oraz w kroplókach i porównuje z ilością oddanego moczu. Jest to jedna z metod kontroli pracy Twoich nerek.
Im ściślej dostosujesz się do zaleceń pielęgniarki i lekarza, tym szybciej będziesz mógł ugasić pragnienie.
W okresie pooperacyjnym jest bardzo ważne, aby właściwie rozprężyły się i funkcjonowały Twoje płuca. Dlatego pielęgniarka nie pozwala Ci spać( pomimo odczuwanego przez Ciebie zmęczenia), każe głęboko oddychać, a następnie przynosi butelkę wypełnioną płynem, w którą musisz dmuchać przez rurkę. Zastosuj się do jej zaleceń. To jak sprawnie będą funkcjonowały Twoje płuca zależy teraz od Ciebie. Jeżeli przy głębokim oddychaniu przeszkadza Ci ból- poproś o środki przeciwbólowe.
- Po 3-5 dniach(po usunięciu drenów i dreników oraz po odłączeniu aparatury) zostaniesz przekazany do Oddziału Intensywnej Opieki Transplantacyjnej czyli tak zwany OIOT. Tutaj będziesz obserwowany przez 24 godziny na dobę.gdzie przebywają tacy pacjenci jak Ty- tzn. po przeszczepie serca lub oczekujący na przeszczep. Pobyt na oddziale transplantacyjnym trwa na ogół około 1-1,5 miesiąca. Tutaj zaczyna się Twój kolejny etap w walce o powrót do zdrowia.
Pielęgniarka i rehabilitantka będą namawiać Cię do intensywnych ( w Twoim pojęciu) ćwiczeń fizycznych. Pomimo zmęczenia nie buntuj się i dla własnego dobra staraj się wykonywać wszystkie zalecane czynności. Te ćwiczenia mają Ci pomóc w jak najwcześniejszym usamodzielnieniu się.
Po kilkudniowym pobycie na OIOT zostaniesz przekazany na Oddział Transplantacyjny,
W czasie Twojego powrotu do zdrowia mogą wystąpić liczne problemy, które będziesz mógł pokonać stosując się do niżej wymienionych porad:
1.ból rany pooperacyjnej- poproś o środki przeciwbólowe, które są podawane na prośbę pacjenta.
2.stabilizacja mostka-podtrzymuj klatkę piersiową specjalną ramą lub rękami.
4. obrzęki kończyn- ściśle przeszczegaj ilości wypijanych płynów, poddawaj ściśle dane do bilansu płynów i codziennie się waż. Jeżeli masz trudności z oddawaniem moczu- nie zwlekaj!!! Zgłoś to jak najszybciej pielęgniarce lub lekarzowi.
5. zaburzenia układu krążenia-zgłaszaj lekarzowi lub pielęgniarce wszystkie niepokojące objawy takie jak: zawroty głowy, kołatanie serca, nagłe osłabienie. W tym przypadku będziesz przychodził na:
-kontrolę ekg przynajmniej 2 razy w tygodniu
-kontrolę ciśnienia krwi i tętna nawet 5 razy na dobę
6. brak apetytu-spożywaj posiłki wysokokaloryczne, wysokobiałkowe oraz bogate w witaminy( szybciej goją się rany pooperacyjne)
-spożywaj posiłki w mniejszych ilościach, ale częściej
7. zaburzenia gospodarki węglowodanowej(cukrzyca)
stosuj dietę cukrzycową
-często kontroluj poziom cukru we krwi
-przyjmuj insulinę zgodnie z zaleceniami lekarza
8.grzybica jamy ustnej- (jako uboczny efekt działania leków immunopresyjnych)
-dbaj o czystość jamy ustnej- myj zęby po każdym posiłku i płucz usta nystatyną.
Pamiętaj !!! Szczotkuj zęby i dziąsła kilka razy dziennie
-lekarz i pielęgniarka będą kontrolować Twoją jamę ustną kilka razy dziennie
- w razie potrzeby będzie pobrany wymaz z jamy ust i zostanie włączone dodatkowe leczenie.
Ścisłe zastosowanie się do zaleceń pomoże Ci uniknąć bardzo bolesnego doświadczenia jakim jest grzybica jamy ustnej.9. drżenie rąk, nadmierny porost włosów oraz przerost dziąseł.
-objawy te są skutkami ubocznymi Cyklosporyny, przy czym z pewnością zmniejszy się ich natężenie lub też w ogóle zanikną po ustabilozowaniu się poziomu Cyklosporyny w Twojej krwi.
10. zmiany na skórze- są wynikiem przyjmowanie sterydów(Encortonu lub Solu Medrolu). Koniecznie utrzymuj swoje ciało w idealnej czystości.Kąp się 2 razy dziennie!!!W razie potrzeby przemywaj zmiany na skórze spirytusem 70%. Pamiętaj, że Twój organizm ma obniżony poziom odporności i tylko dzięki rygorystycznemu przestrzeganiu zasad higieny możesz uniknąć infekcji stanowiącej dla Ciebie poważne zagrożenie.11.zaburzenia emocjonalne- przejście związane z operacją i okresem rekonwalescencji są dla organizmu olbrzymim szokiem, którego efektem mogą być zaburzenia emocjonalne- od apatii(całkowitej obojętności) do euforii( nienaturalnego pobudzenia i zadowolenia ze wszystkiego). Musisz zdawać sobie sprawę z normalnego rytmu a Twoje reakcje nie zawsze są takie, jakie byłyby przed operacją. Jeżeli nurtują Cię problemy czy wątpliwości- porozmawiaj z lekarzem lub pielęgniarką. Z pewnością uzyskasz odpowiedź na interesujące Cię pytania.Nie zamykaj się w sobie- nie mów, że wszystko jest w porządku jeżeli czujesz inaczejStaraj się przetrzymać trudny okres pobytu w szpitalu, bo wcześniejszcze wyjście zawsze kończy się szybkim powrotem na dłuższe leczenie(z dodatkowymi powikłamiami) - Biopsja mięśnia sercowego- jest to pobranie wycinka serca przez żyłę szyjną lub udową i histopatologiczna ocena próbki pod kątem objawów wskazujących na ewentualne odrzucenie przeszczepionego serca. Jeżeli zostanie u Ciebie stwierdzony odrzut, to dostaniesz leki, które go zwalczą Solu Medrolu lub ATG, zwiększone dawki Enkortonu. Leki te zmniejszą odporność wobec czego konieczne jest ograniczenie kontaktów z innymi ludźmi(nie wolno wychodzić poza obręb szpitala)
- Okresy wykonywania biopsji mięśnia sercowego.
W 1-szym miesiącu po przeszczepie- co tydzień
W 2-gim miesiącu po przeszczepie-co 2 tygodnie
W 3-cim miesiącu po przeszczepie- 1 raz w miesiącu
Od 4-tego miesiąca po przeszczepie do 1 roku- co 3 miesiące
Po 1 roku- co 6 miesięcy
Po 2 latach- 1 raz w roku(kontrola w poradni transplantacyjnej co 1/2 roku)
Po stwierdzeniu odrzutu- kontrolna biopsja po upływie 7-9 dni.
Wyniki biopsji:
0, 1a, 1b, 2- nie ma odrzutu
3a, 3b, 4- wystąpił odrzut- konieczne jest włączenie leczenia.
4. Zasady postępowania po okresie szpitalnym.
4.1 W pierwszych trzech miesiącach ogranicz wizyty odwiedzających Cię gości. Zachowuj się normalnie, ale pamiętaj, że jesteś szczególnie narażony na infekcję.
Seks -tak, ale do zagojenia mostka(około6 miesięcy)- bierny.
Papierosy-jeżeli chcesz cieszyć się długim zdrowiem i życiem-ZAPOMNIJ
Alkohol-
tak jak w przypadku papierosów ZAPOMNIJ
Praca-
po upływie 1- go roku możesz wrócić do pracy. Poprawi to Twoje samopoczucie i zaczniesz czuć się potrzebny.
>Aktywność fizyczna- jak najbardziej wskazana jazda na rowerze, długie spacery. Wielu pacjentów po transplantacji serca uprawia amatorsko różne rodzaje sportów: narciarstwo, wspinaczki górskie, jazdę konną, żeglarstwo, pływanie. Aktywność fizyczna pomoże Ci utrzymać kondycję fizyczną oraz uniknąć nadwagi.
Posiłki-stosuj dietę przeciwmiażdżycową. Jeżeli masz cukrzycę- ściśle stosuj się do zaleceń lekarza diabetologa i bądź pod jego kontrolą.
Leki-ściśle stosuj się do zaleceń lekarza. Pamiętaj o systematycznym zażywaniu Cyklosporyny o godz, 8:00 i 20:00. Jeżeli zaobserwujesz u siebie jakieś niepokojące objawy związane z przyjmowaniem leków, to zwróć uwagę na to jaki to lek i skontaktuj się z Poradnią Transplantacyjną.
Samokontrola:
-Utrzymywanie wagi ciała-waż się codziennie i staraj sięnie przybierać na wadze. Zwiększona waga jest Twoim wrogiem
-Ciśnienie krwi i częstość tętna-kontroluj min.2 x dziennie. Stwierdzone nieprawidłowości zgłoś w czasie najbliższej wizyty w Poradni Transplantacyjnej.
-Objawy chorobowe-
-Stomatolog(usuwanie zębów)- nie ma pprzeciwwskazań do stosowania środków znieczulających, ale zgłoś stomatologowi konieczność osłonowego włączenia antybiotyku(np. augmentinu).
Jeżeli zaakceptujesz te wszystkie zasady, to szybciej wrócisz do zdrowia i łatwiej będzie Ci żyć.
Pamiętaj
Że zawsze możesz się ze swoimi wątpliwościami i problemami zwrócić do Poradni Transplantacyjnej, gdzie na pewno uzyskasz poradę.
Drogi " Przeszczepniku"- bądź optymistą!
Pielęgniarka Iwona Trzcińska
