Koronarografia

Koronarografia - cewnikowanie

 

Koronarografia (cewnikowanie, cewnikowanie naczyń wieńcowych, angiografia) jest radiologicznym zabiegiem diagnostycznym, którego wynik umożliwia precyzyjną ocenę zmian drożności tętnic doprowadzających krew do mięśnia serca. Zabieg ten wykonywany jest w pracowni badań hemodynamicznych.

Lekarz wykonujący to badanie znieczuli starannie miejsce w pachwinie, w które wkłuje igłę przez którą założy cewnik. Cewnik to cieniutka plastikowa rurka. Teraz lekarz będzie wsuwał cewnik w stronę serca, do początkowej części aorty (tętnicy głównej), do miejsca w którym od aorty odchodzą tętnice wieńcowe. Tętnice wieńcowe są dwie, prawa i lewa. Przed obie dopływa krew zaopatrująca w tlen mięsień sercowy.

Gdy koniec cewnika znajdzie się w pobliżu odejścia tętnic wieńcowych od aorty zostanie wstrzyknięty preparat kontrastu rentgenowskiego i na ekranie lekarz będzie mógł zobaczyć przebieg naczyń wieńcowych, ich wielkość i ocenić miejsca w których są zwężone.

 

Co można zobaczyć w koronarografii?

 

Ogleądając film wykonany w czasie koronarografii można bardzo precyzyjnie ocenić miejsca w których tętnice wieńcowe są zwężone lub całkowicie niedrożne (zamknięte). Przyczyną zwężenia tętnic wieńcowych są najczęściej zmiany miażdżycowe. Zwykle w czasie wykonywania koronarografii ocenia się również, czy wszystkie ściany serca pracują jednakowo dobrze. Wstrzykując kontrast do jam serca (przedsionki i komory) można ocenić szczegóły budowy i rozpoznać istniejące nieprawidłowości.

 

Jak cewnik może dość do serca ?

 

Cały zabieg wykonywany jest pod kontrolą obrazu rentgenowskiego, materiał cewnika pochłania promieniowanie rentgenowskie i dzięki temu cewnik jest widoczny na ekranie monitora. Widząc cewnik na ekranie lekarz przesuwa go w kierunku serca.

 

 

Co sie dzieje gdy cewnik dojdzie do tętnic wieńcowych ?

 

Gdy koniec cewnika znajdzie się w pobliżu odejścia tętnicy wieńcowej od aorty, lekarz wstrzykuje do tętnicy wieńcowej preparat kontrastujący, który mieszając się z krwią popłynie tętnicą wieńcową. W czasie, gdy przez tętnice wieńcowe będzie przepływała mieszanina krwi i kontrastu, będzie ona widoczna na ekranie i obraz jej zostanie zarejestrowany na taśmie filmowej. W czasie badania zwykle trzeba kilkakrotnie wstrzykiwać kontrast do każdej z dwóch tętnic wieńcowych. Często, w czasie badania trzeba zmieniać położenie stołu do badań i położenie lampy rentgenowskiej w stosunku do stołu. Trzeba odnaleźć projekcję w której obraz naczyń wieńcowych jest najlepszy i ocena ich kształtu i szerokości może być najlepsza.

 

Czy koronarografia jest bolesna ?

 

 

Nie. W ogromnej większości przypadków pacjenci nie odczuwają bólu. Miejsce niewielkiego wkłucia koniecznego do założenia cewnika jest zawsze znieczulane miejscowo.

Wstrzyknięcie kontrastu nie jest bolesna. W chwili wstrzyknięcia większość pacjentów odczuwa napływająca falę ciepła. To uczucie zwykle trwa 20 do 30 sekund i ustępuje. Jeśli wykonywane jest wstrzyknięcie kontrastu do jam serca (wentrikulografia) trzeba użyć większej objętości kontrastu, więc uczucie fali ciepła może być silniejsze. Uczucie to nie jest bolesne i ustępuje bardzo szybko.

Niekiedy, zwykle u osób, które łatwo reagują odczynem uczuleniowym na różne substancje (pyłki traw, jedzenie, proszki do prania itp.) po badaniu, a nawet niekiedy w czasie badania pojawia się wysypka skórna, swędzenie. W wyjątkowych wypadkach występują objawy silnej reakcji alergicznej. Jeśli jesteś uczuleniowcem, alergikiem, chorujesz na astmę, miałeś silną reakcję uczuleniową w czasie innych kontrastowych badań rentgenowskich, przpomnij o tym lekarzowi, który będzie robił badanie.

Może zdarzyć się, żę w czasie wstrzyknięcia kontrastu będziesz odczuwał chwilowy ból w klatce piersiowej, podobny do znanych ci bólów serca. Jeśli taki ból wystąpi, to mimo, że zwykle będzie trwał krótko, zgłoś go lekarzowi.

 

Po co kontrast ?

 

Bez wstrzyknięcia kontrastu tętnice wieńcowe nie byłyby widoczne na ekranie w czasie badania i na filmie po jego wywołaniu. Tylko tętnice wypełnione przepływająca przez nie mieszaniną kontrastu i krwi pochłaniają promieniowanie rentgenowskie i uwidaczniają się w czasie badania.

 

 

 

CZYNNOŚCI I ZABIEGI PRZED KORONAROGRAFIĄ.

 

 

We wszystkich szpitalach zachowana jest pewna rutyna postępowania poprzedzającego koronarografię

 

Gdzie to się robi ?

 

Zwykle koronarografie wykonuje się w Pracowni Hemodynamicznej, w niektórych szpitalach w Radiologicznej Pracowni Badań Naczyniowych.

 

Czy potrzebne są jakieś dodatkowe badania przed koronarografią ?

 

Tak, zwykle wykonywane są badania krwi, badanie EKG (ElektroKardioGraficzne) i badanie rentgenowskie klatki piersiowej.

 

Czy przed badaniem trzeba być na czczo ?

 

Lekarz zdecyduje jaki posiłek możesz zjeść na kolację w dniu poprzedzającym koronarografię, zwykle możesz jeść normalnie. Jeśli koronarografia zaplanowana jest na popołudnie to lekarz zdecyduje, czy możesz zjeść śniadania. Również dawki i pory podawania leków mogą zostać zmienione w związku z koronarografią.

 

Jak przygotować się do badania ?

 

Przed badaniem musisz (zwykle z pomocą lub pod nadzorem pielęgniarek) ogolić pachwiny, wziąć prysznic rano przed badaniem. Kobiety powinny zmyć lakier z paznokci rąk i stóp, różowy kolor paznokci musi w czasie badania oznaczać, że pacjentka jest w dobrym stanie, a nie, że używa dobrych kosmetyków. Należy pozostawić w bezpiecznym miejscu zegarek i biżuterie.

 

Czy określony jest dokładny termin badania ?

 

Nie. Niestety dość często zdarza się, że ustalony program badań musi być w ostatniej chwili zmieniany. Pacjenci z nawracającymi bólami w klatce piersiowej, bezpośrednio zagrożeni zawałem serca są badani poza kolejnością wynikająca z programu badań. Może się więc nawet zdarzyć, że twoje zaplanowane badanie zostanie przesunięte na inny dzień.

 

Jak trafić do pracowni ?

 

Przed zaplanowanym badaniem poczekaj u siebie w pokoju i gdy przyjdzie pora na twoje badanie, pielęgniarki zwiozą cię na nie. Nie oddalaj się z oddziału, termin badania nigdy nie jest ustalony co do minuty. Nie denerwuj się z powodu opóźnienia, tak też może się zdarzyć.

 

Czy w czasie badania będę spał ?

 

Nie. Badanie wykonywane jest tylko w znieczuleniu miejscowym. W czasie badania często konieczny jest kontakt lekarza z pacjentem, zawsze wykonuj polecenia lekarz i odpowiadaj konkretnie na jego pytania. W czasie badania lekarz może polecić abyś nabrał dużo powietrza i przez chwilę nie oddychał. Może też polecić ci kaszlać. Jeśli usłyszysz polecenie lekarza to bez zwłoki spełń je.

 

Czy wynik badania będzie znany od razu ?

 

Niezupełnie, orientacyjna ocena może być dokonana w czasie badania, ale dokładniejsza, miarodajna i decydująca o dalszym postępowaniu ocena odbędzie się dopiero po wywołaniu filmu z badania (zwykle następnego dnia).

 

Czy będe widział obraz swojego serca w czasie badania ?

 

Trochę tak, ale ważniejsze jest żeby dobrze widzieć mógł wykonujący je lekarz. Ekrany wszystkich monitorów są ustawiona tak, aby on widział najlepiej, a nie ty.

 

Czy cewnik służy tylko do wstrzyknięcia kontrastu ?

 

Nie, służy także do pomiaru ciśnień w jamach serca i do pobierania z nich próbek krwi.

 

Jak długo trwa badanie ?

 

Różnie, przeciętnie około godziny. Długość trwania badania zależy głównie od trudności w nakłuciu tętnicy udowej. Czasem poszukiwanie najlepszej projekcji do wykonania filmu zajmuje sporo czasu. Pamiętaj, że także lekarzowi nie zależy na niepotrzebnym przedłużaniu badania.

 

 

CZYNNOŚCI I ZABIEGI PO KORONAROGRAFII

 

 

 

 

Kiedy będzie wyjęty cewnik ?

 

Cewnik jest wyjmowany natychmiast po badaniu, jeszcze na stole rentgenowskim. Potem zostaniesz przełożony na wózek i przewieziony do przedsionka pracowni, tam lekarz wykonujący badanie usunie tzw. koszulki naczyniowe, czyli plastikowe rurki przez które cewnik był włożony do tętnicy. Po wyjęciu koszulek miejsce wkłucia musi być mocno uciśnięte, początkowo przez lekarza, a następnie poprzez założony opatrunek uciskowy. Ucisk musi pozostać założony przez kilka godzin (zdaj się na zalecenia lekarza).

 

Kiedy mogę wstać ?

 

Zwykle po 6-8 godzinach od zakończenia badania możesz wstać z łóżka. Zwracaj uwagę, czy miejsce wkłucia nie krwawi, czy nie narasta bolesny krwiak (guz) podskórny i czy noga po stronie kłutej nie sinieje.

 

Kiedy mogę jeść ?

 

Po badaniu możesz normalnie jeść, zalecane jest, aby po zabiegu pić więcej niż zwykle.

 

Czy po badaniu występują bóle ?

 

Dość często zdarza się niewielka bolesność w miejscu wkłucia. Jeśli będziesz odczuwał większe dolegliwości, albo będziesz czuł ból całej nogi lub jej drętwienia porozum się z pielęgniarką.

 

Wynik badania ?

 

O wyniku badania dowiesz się od lekarza prowadzącego, gdy tylko film z badania zostanie wywołany i oceniony. Nie żądaj od lekarza informacji przed wywołaniem filmu z badania. Lekarz chce podać ci informacje na podstawie filmu, a nie przypuszczenia na podstawie orientacyjnej oceny w czasie badania.

 

Co można powiedzieć na podstawie koronarografi i wentrikulografii ?

 

Można powiedzieć, które tętnice, w jakim miejscu i w jakim stopniu są zwężone. Zwężenie spowodowane są rozwojem zmian miażdżycowych, a zwężająca przekrój tętnicy tkanka składa się z tłuszczów i cholesterolu. Zwężenie tętnicy upośledza przepływ utlenowanej krwi do pewnych obszarów mięśnia serca, a objawem tego niedokrwienia jest ból dławicowy (wieńcowy). Poszczególne tętnice i ich odgałęzienia unaczyniają określone obszary mięśnia serca, zwężenie każdej z nich powoduje niedokrwienie innego obszaru.

Na podstawie wenrikulografi można ocenić stopień sprawności lub stopień uszkodzenia mięśnia sercowego. Można zauważyć nieczynne, czyli nie kurczące się fragmenty mięśnia serca.

 

Co z tego wynika ?

 

 

Na podstawie stanu klinicznego, wywiadów, wyniku koronarografi, wentrikulografi i innych badań dodatkowych można podjąć decyzję o dalszym postępowaniu. Do wyboru lekarze mają kilka możliwości: leczenie zachowawcze (czyli leki), leczenie operacyjne (czyli bypassy, inaczej pomosty aortalno-wieńcowe) lub przezskórną angioplastykę tętnic wieńcowych (czyli PTCA lub jak często mówią pacjenci balonikowanie). Wybór zależy od wszystkich wymienionych czynników, nie tylko od wyniku koronarografi. Bez względu na wybrany rodzaj leczenia zastanów się, czy nie powinieneś zmienić trybu życia (trening fizyczny), sposobu odżywiania (dieta niskocholesterolowa, obniżenie wagi ciała), nawyków (rzucić palenie). Przedyskutuj to wszystko ze swoim lekarzem.