NIECODZIENNE ZMIANY SKÓRNE

BAKTERYJNA NACZYNIAKOWATOŚĆ

Bakterie z rodzaju Bartonella wywołują zakażenia o różnych objawach i umiejscowieniach. Wyróżnia się kilka klinicznych postaci zakażeń: chorobę kociego pazura, zapalenie wsierdzia, bakteryjną naczyniakowatość, plamicę wątrobową oraz gorączkę okopową. Drobnoustrój może być przenoszony przez stawonogi oraz koty.

Bakteryjna naczyniakowatość (Bacillary angiomatosis - BA) to zakaźna choroba skóry i narządów wewnętrznych wywołana przez bakterie z rodzaju Bartonella.

Bacillary angiomatosis opisana po raz pierwszy w 1983 roku, jest zaburzeniem dotyczącym proliferacji naczyń, której przyczyną są Bartonella quintana oraz Bartonella henselae. Schorzenie to zwykle rozwija się u pacjentów z obniżoną odpornością. Bakterie z rodzaju bartonella namnażają się w komórkach śródbłonka naczyń krwionośnych wywołując stan zapalny w obrębie ich ścian. Komórki śródbłonka obrzmiewają i obumierają, co prowadzi do zakrzepów i martwicy całej ściany naczyniowej. Zmiany skórne będące najczęstszym objawem zakażenia występują na tułowiu, kończynach oraz twarzy.

Wyróżnia się 2 postaci kliniczne: postać powierzchowną, przypominającą ziarniniak naczyniowy oraz postać głęboką. W postaci powierzchownej obecne są pojedyncze lub mnogie grudki lub guzki o jasnoczerwonym zabarwieniu, czasem wrzodziejące. Postać głęboka, podskórna charakteryzuje się obecnością guzów bądź nacieków guzowatych koloru skóry, przypominających naczyniaki jamiste lub mięsakowatość Kaposiego. Objawy ogólne to gorączka, bóle głowy, osłabienie, złe samopoczucie. Może dochodzić do zajęcia węzłów chłonnych, opłucnej, układu kostnego, tkanki mózgowej, wątroby, śledziony i szpiku kostnego. W rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić mięsakowatość Kaposiego, ziarniniak naczyniowy, oraz brodawki peruwiańskie w II fazie rozwoju. Leczenie polega na doustnym podawaniu antybiotyków przez kilka tygodni. Szczególnie korzystna okazała się erytromycyna.

Badanie histopatologiczne

HIPERTRYCHOZA

Hipertrychoza (hypertrichosis,hypertrichiasis, politrychia) jest to nadmierne owłosienie na skórze w normalnych warunkach nieowłosionej, a pokrytej tylko meszkiem włosowym. Może dotyczyć całej skóry lub być ograniczone do pewnych okolic ciała. Bywa wrodzone lub nabyte. Odmiana nabyta hipertrychozy związana jest z nowotworami złośliwymi i pewnymi chorobami (porfirie, akromegalia i in.) lub zażywanymi lekami - hydantoina, penicylamina, kortykosteroidy (stosowane ogólnie i miejscowo) i androgeny. Hipertrychoza jest również ubocznym, niepożądanym efektem leczenia Cyklosporyną A.

Cyklosporyna, odkryta w 1972 roku jako składnik grzyba Tolypocladium inflatum, stała się prototypem nowej generacji leków immunosupresyjnych. Zastosowanie cyklosporyny dotyczy wielu chorób autoimmunologicznych oraz wszystkich dziedzin transplantacji narządów. Preparat ten, mimo tak szerokiego zastosowania, nie jest jednak pozbawiony efektów ubocznych - takich jak: zaburzenia czynności nerek, nadciśnienie, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, przerosty dziąseł. Obserwowana jako objaw uboczny hipertrychoza jest zjawiskiem odwracalnym, nie zależy od płci pacjenta, a nasilenie jej nie jest wprost proporcjonalne do zawartości cyklosporyny we krwi.

Dostępne dane z piśmiennictwa wskazują, że hipertrychoza u pacjentów po transplantacji narządów, poddanych przewlekłemu leczeniu immunosupresyjnemu, w tym przyjmujących Cyklosporynę A - jest często obserwowanym zjawiskiem.

ROGOWIAK KOLCZYSTOKOMÓRKOWY (KERATOACANTHOMA)

Keratoacanthoma - to guz rzekomonowotworowy, złożony ze skeratynizowanych komórek kolczystych, związany z mieszkiem włosowym. Guz ten- pojedyńczy lub mnogi, najczęściej zlokalizowany jest na odsłoniętych powierzchniach skóry. Cechuje go łagodny przebieg i skłonność do samoistnego ustępowania. Obraz histologiczny wykazuje różnice zależne od okresu rozwoju guza. Charakterystyczną cechą jest czop rogowy, głęboko wklinowany do skóry, wokół którego naskórek ulega rozrostowi o różnorodnym nasileniu. W okresie aktywnego wzrostu guzka można dostrzec atypię komórkową. Keratoacanthoma może przypominać raki skóry. Istnieją trudności diagnostyczne i histologiczne, zwłaszcza przy nietypowym umiejscowieniu (np. na stopach). Zmiana ta jest zazwyczaj pojedyńczym guzkiem, dobrze odgraniczonym od otoczenia. Skóra w otoczeniu zmiany jest napięta, ścieńczała, z widocznymi teleangiektazjami. Na szczycie obecne jest wgłębienie, pokryte strupem, które stopniowo powiększa się i tworzy krater wypełniony masami rogowymi, otoczony wałowatym brzegiem. Choroba powstaje w obrębie skóry niezmienionej bądź na podłożu ostrego lub podostrego stanu zapalnego, nigdy nie powstaje na podłożu stanu przedrakowego. Keratoacanthoma wymaga różnicowania z rakiem kolczystokomórkowym, brodawczakami, rakami podstawnokomórkowymi, mięczakami zakaźnymi, brodawkami łojotokowymi, rogowaceniem starczym oraz zropiałymi kaszakami.

Rogowiak kolczystokomórkowy, szybko rosnący guz, ze skłonnością do samoistnego ustępowania i możliwością złośliwej transformacji oraz z nie w pełni wyjaśnioną etiopatogenezą wzbudza duże zainteresowanie klinicystów.